Bà Lê Thị Hồng là một trong 100 bệnh nhân được điều trị thành công bằng phương pháp mổ tim nội soi. Ảnh: Trần Ngoan. |
Trong số 100 bệnh nhân được điều trị khỏi bệnh tim bằng kỹ thuật nội soi có bà Lê Thị Hồng, 66 tuổi, một giáo viên về hưu đang sống tại quận 9, TP HCM. Nữ bệnh nhân kể từ khoảng đầu năm nay thường xuyên bị khó thở, tức ngực, nhiều đêm giật mình thức giấc vì không thở được. Bà đến bệnh viện khám, bác sĩ chẩn đoán bị hở van tim 2 lá, 3 lá và rung nhĩ, có chỉ định phẫu thuật thay van tim. Do lo lắng và sợ đau nên bệnh nhân từ chối phẫu thuật.
Sau một thời gian, bệnh của bà ngày càng nặng hơn, những cơn đau tức ngực và khó thở xuất hiện liên tục và kéo dài. Người phụ nữ khám tại Trung tâm tim mạch, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM tái khám. Được các bác sĩ tư vấn, nữ bệnh nhân quyết định chọn phương pháp sửa van bằng phẫu thuật nội soi ít xâm lấn. Thay vì phải xẻ dọc xương ức như trong phẫu thuật hở, với phương pháp mới này, bác sĩ chỉ cần rạch vài lỗ nhỏ ở thành ngực để đưa ống nội soi vào tiếp cận với vị trí tổn thương ở tim. Toàn bộ thao tác phẫu thuật, sửa van được thực hiện thông qua những dụng cụ đặc biệt cùng với ống soi có máy quay.
Trực tiếp điều trị cho trường hợp trên là tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Hoàng Định, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim mạch. Bác sĩ cho biết mổ tim nội soi đã được áp dụng phổ biến ở nhiều quốc gia tiên tiến trên thế giới, được xem là cuộc cách mạng trong phẫu thuật tim, mang lại rất nhiều lợi ích cho bệnh nhân. Phương pháp này giúp tránh việc phải xẻ dọc xương ức như khi mổ hở, tránh nguy cơ biến chứng nhiễm trùng và xương mất vững. Cách này cũng giảm thời gian thở máy sau mổ, thời gian điều trị hồi sức và tổng thời gian nằm viện sau mổ, giảm truyền máu và các chế phẩm của máu, nhờ vậy mà quá trình điều trị bệnh nhẹ nhàng hơn, thời gian hồi phục nhanh hơn.
Khảo sát cho thấy khi mổ tim theo phương pháp thông thường, người bệnh cần một tháng mới có thể trở lại nhịp sinh hoạt và làm việc nhà, 3 tháng sau mới làm việc và đạt được hiệu suất như trước. Với mổ nội soi, người bệnh chỉ mất 2 tuần để sinh hoạt bình thường và một tháng đã có thể đi làm trở lại.
Phẫu thuật nội soi tim đặc biệt có lợi với những trường hợp mổ lại, chẳng hạn như người từng được thay van 2 lá nhân tạo trước đây, sau thời gian từ 10 đến 15 năm van tim bị hư, cần thay mới. Việc thực hiện cùng đường mổ ở lần thứ hai sẽ rất khó khăn và nguy hiểm vì các mô bên dưới bị dính chặt sau cuộc mổ đầu tiên. Với phẫu thuật nội soi tim, bác sĩ có thể mở một đường khác để tiếp cận tim, nhờ đó nâng cao tính an toàn và hiệu quả.
Đặc biệt các nữ bệnh nhân và người trẻ tuổi cảm thấy hài lòng về phẫu thuật nội soi bởi tính thẩm mỹ cao. Họ chỉ chịu một vết sẹo nhỏ ở thành ngực có thể dễ dàng che giấu được khi diện trang phục. Thậm chí chị em có thể mặc đồ tắm mà không để lộ sẹo.
Hiện nay tại miền Bắc có một số trung tâm tim mạch như Bệnh viện E và Việt Đức (Hà Nội) đã triển khai phẫu thuật nội soi tim. Riêng tại miền Nam, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM là trung tâm đầu tiên duy nhất thực hiện thường quy phương pháp này. Theo dõi 100 trường hợp đầu tiên sau một thời gian điều tại đây đều ghi nhận kết quả cải thiện sức khỏe tốt, không còn các triệu chứng khó thở, tức ngực như trước.
Theo phó giáo sư, tiến sĩ, bác sĩ Trương Quang Bình, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Tim mạch, phương pháp nội soi có thể giải quyết tốt các vấn đề tim mach thường gặp như bệnh van tim: sửa hoặc thay van hai lá, sửa van ba lá, thay van động mạch chủ. Một số bệnh lý tim bẩm sinh như thông liên nhĩ, thông liên thất, kênh nhĩ thất, u nhầy tim cũng có thể can thiệp tốt qua ngả nội soi. Hiện bảo hiểm y tế đã hỗ trợ cho các trường hợp này.
Bác sĩ Bình lưu ý không phải bất cứ trường hợp nào cũng có thể mổ nội soi. Điểm hạn chế của phương pháp này là bác sĩ chỉ tiếp cận được với tim bệnh nhân qua đường rạch rất nhỏ nên khó khăn hơn phương pháp mổ kinh điển. Do vậy đòi hỏi phẫu thuật viên và êkip gây mê hồi sức, êkip phụ trách máy tuần hoàn ngoài cơ thể cần được đào tạo chuyên sâu do đặc thù thời gian sử dụng máy tim phổi nhân tạo và ngưng tim kéo dài hơn, đồng thời cần có máy nội soi và những dụng cụ chuyên biệt… Bác sĩ cần xem xét và đánh giá kỹ lưỡng trước khi tư vấn cho bệnh nhân lựa chọn điều trị bằng phương pháp nào.
Theo khuyến cáo, không nên mổ tim nội soi cho các trường hợp cấp cứu, bị nhiều bệnh lý tim mạch đi kèm hoặc các bệnh quá phức tạp.