Sắt là một khoáng chất cần thiết cho hoạt động của cơ thể. Mỗi tế bào hồng cầu trong cơ thể gồm có sắt trong hemoglobin của nó. Sắc tố này mang khí oxy đến các mô từ phổi. Tình trạng thiếu sắt trong máu có thể dẫn tới chứng bệnh thiếu máu thiếu sắt, căn bệnh thiếu dưỡng chất phổ biến trên thế giới.
Trẻ em ở độ tuổi đến trường dễ thiếu máu do thiếu sắt, dẫn đến kém năng động, kết quả học tập kém. |
PGS.TS.Nguyễn Thị Lâm, Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam cho biết, không có sự khác biệt về sự phát triển của trẻ sơ sinh (0-6 tháng) ở nước ta so với các quốc gia khác. Tuy nhiên, từ giai đoạn ăn dặm, tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ lại xảy ra. Đây là hệ quả của chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học, thiếu vi chất cho trẻ em nói chung. Trong đó, thiếu sắt dẫn đến thiếu máu, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ, làm giảm khả năng học tập và tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng. "Thiếu sắt còn khiến cơ thể hấp thu chì dễ dàng hơn, làm tăng nguy cơ ngộ độc chì ở trẻ. Sự kết hợp của thiếu máu thiếu sắt và ngộ độc chì có thể làm trẻ dễ bị bệnh, ảnh hưởng tới sự phát triển", bà nói thêm.
Nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu vi chất sắt ở trẻ nhưng chủ yếu là do khẩu phần ăn chưa đa dạng, thiếu các loại thực phẩm giàu chất sắt như thịt đỏ, cá, trứng, rau củ quả... Tình trạng nhiễm giun móc và các bệnh nhiễm khuẩn do tập quán canh tác nông nghiệp, thói quen vệ sinh, thiếu nước sạch… ở ĐBSCL cũng làm giảm khả năng hấp thụ vi chất sắt ở trẻ, góp phần gia tăng tỷ lệ trẻ thiếu sắt ở khu vực này.
Bên cạnh đó, việc hạn chế kiến thức về sức khỏe của các bà mẹ nông thôn cũng là một trong những nguyên nhân vì người mẹ là nhân tố then chốt giúp cải thiện nền tảng dinh dưỡng cho con. Tuy nhiên, họ lại chưa được cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác, từ đó không biết các yếu tố nguy cơ, dấu hiệu nhận biết trẻ thiếu sắt cũng như không biết cách bổ sung vi chất sắt hợp lý. Nhiều bà mẹ vẫn có thói quen đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ thông qua cân nặng và tin rằng, trẻ bụ bẫm không thiếu máu nhưng điều đó chưa đúng. Ngoài ra, do hạn chế về khả năng tài chính nhiều gia đình nông thôn không thể chăm lo bữa ăn đầy đủ cho trẻ, dẫn đến việc con thiếu vi chất dinh dưỡng, trong đó có sắt.
Nhãn hàng Milo hợp tác Viện Dinh dưỡng Quốc gia cùng tổ chức 13 buổi tập huấn cho cán bộ y tế, 214 hội thảo thiết thực phổ biến kiến thức cho các bà mẹ tại 13 tỉnh ĐBSCL. |
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, nhu cầu sắt của trẻ 6-12 tuổi cần là 9mg mỗi ngày. Cách bổ sung hiệu quả và an toàn nhất là thông qua chế độ ăn hàng ngày. Việc bổ sung sắt qua đường uống cần được tham khảo ý kiến của bác sĩ về liều lượng và thời gian sử dụng.
Để bổ sung sắt cho trẻ cần cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và tiếp tục cho bú đến 24 tháng. Trẻ ngoài 6 tháng cần cho ăn dặm với đầy đủ các chất dinh dưỡng từ 4 nhóm thực phẩm: chất tinh bột, chất đạm, chất béo, chất xơ. Chú ý cho trẻ ăn nhiều các thực phẩm giàu sắt như các loại thịt màu đỏ như thịt bò, thịt lợn, thịt gà…; các loại hải sản như ngao, sò, hến, cá…; các loại hạt đậu như đậu đen, đậu xanh, đậu lăng…; các loại rau màu xanh đậm như mộc nhĩ, cần tây, rau đay, rau dền trắng, hạt sen khô…
Ngoài ra, vitamin C giúp tăng cường hấp thu sắt, do vậy cần cho trẻ ăn thêm các thực phẩm giàu vitamin C như đu đủ chín, hồng xiêm, cam, quýt, chuối, xoài… Trẻ cũng cần được ăn uống đảm bảo vệ sinh để tránh nhiễm giun sán, tẩy giun định kỳ 6 tháng một lần đối với trẻ từ 12 tháng.
Năm nay, nhằm đẩy mạnh mục tiêu bổ sung vi chất sắt cho trẻ em nông thôn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia phối hợp cùng ngãn hàng Nestlé MiLo Việt Nam triển khai chiến lược “Bổ sung vi chất sắt cho trẻ em nông thôn” tại 13 tỉnh ĐBSCL. Những năm tới, chương trình sẽ tiếp tục được thực hiện tại nhiều tỉnh khác trên toàn quốc, mở rộng tới các khu vực nông thôn miền Bắc và miền Trung.
Linh Hân
Chương trình “Bổ sung vi chất sắt cho trẻ em nông thôn” tổ chức 13 buổi tập huấn cho cán bộ y tế, 214 hội thảo phổ biến kiến thức dinh dưỡng cho bà mẹ tuyến xã của 13 tỉnh thành ĐBSCL. Hội thảo đưa ra công thức dinh dưỡng 432 dễ nhớ, dễ thực hiện gồm thường xuyên ăn 4 loại thực phẩm giàu sắt: thịt đỏ, cá, trứng và rau củ quả, 3 bữa ăn dinh dưỡng hàng ngày và uống 2 ly Milo bổ sung sắt mỗi ngày.