Đây là một bệnh nhân nam 21 tuổi (Lạng Sơn), công nhân ở Bắc Ninh. Bệnh nhân sốt cao, đau đầu, xuất hiện ban hoại tử trên da, tình trạng tri giác xấu dần, hôn mê nên được người thân đưa vào Bệnh viện tỉnh Bắc Ninh. Tại đây, anh được chẩn đoán viêm màng não, nhiễm trùng huyết do não mô cầu nên được chuyển lên Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương (Hà Nội).
Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, cho biết, bệnh nhân vào viện trong tình trạng nhiễm trùng nặng, tri giác lơ mơ, hôn mê, toàn thân xuất hiện các ban hoại tử do não mô cầu. Đây là bệnh dễ lây, vì thế ngay lập tức bệnh nhân được cách ly, xử trí chống sốc, thở máy, sử dụng thuốc kháng sinh đặc hiệu với não mô cầu. Kết quả xét nghiệm PCR sau đó đã khẳng định bệnh nhân mắc não mô cầu. Đây là ca bệnh não mô cầu đầu tiên được ghi nhận tại bệnh viện trong năm nay.
Bệnh viện cũng đã thông báo cho địa phương, những bệnh viện nơi bệnh nhân đến khám để có cách dự phòng cho người đã tiếp xúc với bệnh nhân. Não mô cầu là bệnh nguy hiểm, chỉ sau vài tiếng nhiễm bệnh đã có thể gây sốc nhiễm khuẩn.
Theo bác sĩ Cấp, khi vi khuẩn não mô cầu xâm nhập vào cơ thể sẽ gây viêm họng. Với những người có cơ địa yếu, vi khuẩn tiếp tục lan vào máu đi khắp cơ thể gây nhiễm trùng huyết, viêm màng não. Trường hợp diễn tiến cấp tính, bệnh nhân có thể tử vong nhanh chóng. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ ai, nhưng nguy cơ cao ở trẻ em và người già do sức đề kháng kém.
Vì có ban hoại tử trên da nên bệnh viêm não mô cầu dễ nhầm với bệnh liên cầu khuẩn. Ngoài ra, bệnh khó phát hiện sớm vì biểu hiện ban đầu như viêm họng thông thường nhưng diễn biến cấp tính.
Trung bình mỗi năm Việt Nam có khoảng 650 trường hợp viêm màng não mủ do vi khuẩn, trong đó vi khuẩn não mô cầu chiếm khoảng 14%. Bệnh thường để lại di chứng nặng nề như chậm phát triển tinh thần, điếc, liệt với tỷ lệ 10-20%. Tỷ lệ tử vong có thể từ 8 đến 15%. Trong cộng đồng, tỷ lệ người mang vi khuẩn không có triệu chứng lâm sàng (người lành mang trùng) ở mũi, hầu, họng 5-25%. Tỷ lệ này thậm chí còn cao hơn tại khu vực ổ dịch.
Bộ Y tế khuyến cáo, bệnh do não mô cầu bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, lây truyền theo đường hô hấp; chủ yếu qua việc tiếp xúc trực tiếp với nguồn bệnh do hít phải dịch tiết mũi, hầu, họng bắn ra từ người mang vi khuẩn (người bệnh và người lành mang trùng). Bệnh thường gặp ở lứa tuổi trẻ và có khả năng gây thành dịch.
Khi nhiễm vi khuẩn não mô cầu, thời gian ủ bệnh 2-10 ngày, thường 3-4 ngày. Bệnh nhân có các biểu hiện sốt, đau đầu, buồn nôn, nôn, gáy cứng (trẻ nhỏ có thóp phồng), lơ mơ, nhạy cảm với ánh sáng, có thể xuất hiện ban xuất huyết hình sao hoặc biểu hiện sốc nhiễm khuẩn...
Thời kỳ lây truyền của bệnh tùy thuộc vào thời gian tồn tại của vi khuẩn não mô cầu ở mũi, họng của người nhiễm khuẩn. Đối với người bệnh, khả năng lây truyền có thể từ vài ngày trước khi khởi phát bệnh cho đến 24 giờ sau khi được điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu.
Đây là bệnh lý nguy hiểm, dễ lây lan nhưng có thể chủ động phòng ngừa bằng văcxin và vệ sinh cá nhân, môi trường sạch sẽ. Vì thế, ngoài tiêm văcxin thì để phòng bệnh, người dân cần thực hiện tốt việc vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, súc miệng, họng bằng các dung dịch sát khuẩn mũi họng thông thường. Khi có các biểu hiện như sốt, đau họng, cổ cứng, xuất hiện tử ban trên da (ban màu tím, thâm đen), nôn, đau đầu dữ dội… cần đến ngay cơ sở y tế.
Phương Trang