Tỷ lệ mù lòa năm 2015 cả nước ước tính gần 2%, giảm đáng kể so với năm 2007 song số người trên 50 tuổi có thị lực kém cả 2 mắt tăng gần 500.000 người. Đây là kết quả điều tra quốc gia về các bệnh gây mù có thể phòng tránh công bố sáng 3/11 tại Hà Nội. Nghiên cứu thực hiện với người trên 50 tuổi ở 28.000 hộ gia đình tại 14 tỉnh thành trên cả nước.
Nhiều trường hợp bị mù có thể chữa, phòng ngừa được. Ảnh: N.P. |
Đục thủy tinh thể là nguyên nhân chính gây mù lòa 2 mắt ở Việt Nam (74%), tiếp theo là bệnh bán phần sau, biến chứng sau phẫu thuật đục thể thủy tinh, glocom… Bệnh võng mạc do đái tháo đường có xu hướng tăng, trong khi đục giác mạc do mắt hột có xu hướng giảm.
Theo nghiên cứu này, số lượng người mù 2 mắt do đục thủy tinh thể chỉ giảm nhẹ, người thị lực kém 2 mắt do đục thủy tinh thể tăng lên gần gấp đôi. Điều đó cho thấy mức độ phẫu thuật thể thủy tinh hiện quá thấp để bao phủ những ca đục thủy tinh thể mới mắc mỗi năm. Tồn đọng số ca mổ ngày càng tăng do dịch tễ học và xu hướng già hóa dân số.
Hai lý do chính khiến người dân không đi phẫu thuật thể thủy tinh là sợ kết quả phẫu thuật kém và không có khả năng chi trả, 19% cảm thấy không cần thiết.
Thực tế, kết quả nghiên cứu tại 14 tỉnh thành cũng cho thấy tỷ lệ kết quả cải thiện thị lực sau phẫu thuật đục thủy tinh thể không được như mong muốn. Tại Bắc Ninh, tỷ lệ đạt kết quả tốt sau mổ chỉ đạt 41%, cao nhất là 72% tại Quảng Ngãi. Không tỉnh nào đạt được tỷ lệ trên 80% như khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới. Việc chẩn đoán, sàng lọc, mổ đúng thời điểm... đóng vai trò rất quan trọng.
Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy tại Hà Tĩnh hơn 44% người được nghiên cứu có tình trạng từ giảm thị lực đến mù lòa cả 2 mắt; tỷ lệ tương ứng với Quảng Ngãi, trong khi ở các tỉnh khác khoảng 20%.
Các chuyên gia khuyến nghị để cải thiện tình trạng trên cần có chiến dịch nâng cao nhận thức nhằm giảm nỗi sợ hãi và khuyến khích bệnh nhân phẫu thuật mắt; đồng thời cải thiện nhiều hơn kết quả thị lực sau phẫu thuật đục thể thủy tinh. Ước tính 75% nguyên nhân gây mù 2 mắt ở người trên 50 tuổi là có thể chữa được.
Phương Trang