Eric rời phòng làm việc và liên tục di chuyển bằng tàu, xe buýt rồi đi bộ. Người đàn ông bỏ qua vô số nhà vệ sinh mà anh thực sự đang cần dùng cho tới khi đến trước một phòng vệ sinh nam không có gì đặc biệt, cách nơi làm việc tận 30 phút di chuyển.
Một vách ngăn chia căn phòng thành hai buồng, sàn nhà lót gạch họa tiết vuông thông thường như bất cứ phòng vệ sinh công cộng nào khác. Không có điểm gì khác lạ, ngoại trừ việc các chất thải tại đây sẽ không bị tống đi nơi khác mà được thu gom, điều chế thành phương thuốc giúp nhiều người đang kiệt quệ vì bệnh tật.
Tròng một hộp nhựa vào bồn vệ sinh, Eric mới bắt đầu giải quyết nhu cầu cá nhân hết sức tự nhiên như hàng tỷ người trên trái đất. Xong việc, anh thu lại hộp nhựa, đậy nắp, bọc lại trong bao và mang “sản phẩm” của mình bước qua vài cánh cửa dọc hành lang, tiến thẳng đến OpenBiome, một phòng thí nghiệm nằm ở tây bắc Boston, Mỹ. Đây là nơi giải thích chuỗi hành động có vẻ kỳ quặc của Eric, kể từ khi phát sinh nhu cầu, cho tới khi đã giải quyết xong xuôi.
OpenBiome phát triển phương pháp ứng dụng phân trong trị bệnh, biến chất thải của những người cực kỳ khỏe mạnh như Eric thành “thuốc”.
Christina Kim, kỹ thuật viên phòng thí nghiệm đang cân “mẫu vật” mà Eric mang tới. Ảnh: CNN |
Trong suốt 2 tháng rưỡi làm tình nguyện viên của phòng thí nghiệm, Eric đã giao gần 5 kg phân sau 29 lần tới OpenBiome. Khối lượng này đủ để điều chế ra 133 liều điều trị cho bệnh nhân nhiễm khuẩn Clostridium difficile, căn bệnh khiến 15.000 người Mỹ tử vong và khoảng nửa triệu người khác bị ảnh hưởng mỗi năm. Vi khuẩn Clostridium difficile, hay C.diff là gây tiêu chảy, hay còn gọi là viêm đại tràng màng giả ở người, đặc biệt trong điều kiện người bệnh dùng nhiều kháng sinh. Bệnh có thể diễn tiến từ thể nhẹ đến rất nặng, đe dọa tính mạng bệnh nhân.
Không phải bất cứ ai cũng có thể hiến phân của mình làm thuốc. Eric phải vượt qua một đánh giá lâm sàng tổng cộng 109 câu hỏi. Một loạt các yếu tố có thể khiến ứng viên tiềm năng bị gạch khỏi danh sách như béo phì, dùng thuốc phiện, uống kháng sinh, có lịch sử đến tại khu vực nguy cơ cao của bệnh truyền nhiễm. Thậm chí một hình xăm mới đơn giản cũng khiến họ rớt kỳ sát hạch gay gắt ngày. Phân và máu ứng viên còn được xét nghiệm kỹ càng để chắc chắn không chứa bất kỳ tác nhân gây bệnh truyền nhiễm nào.
Sau tất cả kiểm tra, chỉ còn khoảng 3% trong danh sách ban đầu đủ điều kiện sức khỏe để hiến phân bào chế thuốc. “Tôi cũng không hiểu vì sao. Các kiểm tra cho kết quả gần như hoàn hảo”, Eric nói về chất thải “quý giá” của mình.
Hoàn toàn khác xa người bình thường, chất thải không phải là thứ bỏ đi vô ích mà còn giúp Eric kiếm thêm thu nhập. OpenBiome trả 40 USD cho một mẫu vật được tình nguyện viên mang tới. Họ được khuyến khích hiến tặng mỗi ngày nếu có thể. Công việc có một không hai này mang lại cho Eric khoảng 1.000 USD tính đến nay.
“Phải mất rất nhiều thời gian và nỗ lực mới tìm được người phù hợp. Bởi thế, chúng tôi muốn hợp tác lâu dài nhất có thể và muốn bù đắp cho khoảng thời gian mà tình nguyện viên đã bỏ ra”, Mark Smith, giám đốc phòng thí nghiệm OpenBiome cho hay.
Vì sao phân có thể làm thuốc?
Các lọ thuốc đặc biệt làm từ phân người của OpenBiome đang được sử dụng tại hơn 350 bệnh viện khắp nước Mỹ. Ảnh: CNN |
Hàng trăm tỷ vi khuẩn sinh sống bên trong đường ruột, có cả lợi và hại khuẩn. Khi bệnh nhân uống thuốc kháng sinh, thỉnh thoảng sẽ có tác dụng phụ. Các vi khuẩn có lợi bị tiêu diệt trong khi những hại khuẩn như C.difficile phát triển mà không còn nhân tố nào kìm hãm.
Những lợi khuẩn trong đường ruột của những người như Eric có thể đóng vai trò quan trọng. Khi các vi khuẩn này được bổ sung vào đường ruột người bệnh, chúng có thể ngăn chặn C.diff. Phương pháp này gọi là cấy phân, được thực hiện bằng cách truyền dẫn bằng ống từ dưới lên qua đại tràng, hoặc từ trên xuống từ mũi xuống thẳng dạ dày.
Tình nguyện viên tới nay đã góp phần tạo ra 5.000 liều thuốc, OpenBiome nhận định đây là một kết quả tuyệt vời. Chất thải mà mọi người thường thể hiện sự e dè gớm ghiếc khi đề cập đến lại trở thành một liệu pháp điều trị đơn giản mà rất hiệu quả, tỷ lệ bệnh nhân hồi phục đạt tới 90%.
“Bệnh nhân thực sự đã có bước biến chuyển đáng kể từ chỗ một ngày phải đi vệ sinh tới 20 lần, tới sau khi cấy phân việc đại tiện diễn ra bình thường gần như ngay lập tức hoặc kết quả sẽ thể hiện vào hôm sau”, Smith cho biết.
Phương pháp cấy phân mà OpenBiome cung cấp có giá 385 USD, hiện được áp dụng tại hơn 350 bệnh viện trải khắp 47 bang của Mỹ.
Không phải mẫu vật nào cũng được điều chế thành thuốc
Trong phòng thí nghiệm OpenBiome, kỹ thuật viên Christina Kim làm việc với một mũ trùm đầu nhằm tránh hít phải mùi hôi từ phân. Cô mở nắp bình đựng phân của Eric và mô tả cách chuyển nó từ một thứ bỏ đi thành phương thuốc chữa bệnh.
“Thật may khi căn phòng luôn được đóng kín, bởi đây là nơi bốc mùi kinh khủng”, Christina đùa vui. Nhiệm vụ của cô là kiểm tra đặc điểm mẫu phân các tình nguyện viên mang tới, xác định xem liệu chúng có đủ tiêu chuẩn để bào chế thành thuốc hay không. Ngay bên cạnh, một biểu đồ mô tả hình dáng phân do một bệnh viện ở Bristol, Anh, phát triển trở thành bảng tham khảo đánh giá trực quan.
Mẫu phân thuộc loại 1 hay 2, theo định nghĩa của bảng phân loại, giống như các hạt hay cục cứng lổn nhổn riêng biệt, là phân quá khô không thể bào chế.
Nếu phân là những nùi nhầy mềm, lỏng hoặc hoàn toàn ở dạng lỏng, tức thuộc loại 6,7, cũng không thể dùng vì đây là dấu hiệu cho thấy người hiến đang bị nhiễm trùng đường ruột.
Mẫu phân hoàn hảo nhất thuộc loại 3, “có hình như xúc xích với các đường nứt trên mặt”, loại 4 “giống xúc xích hoặc con rắn, mịn và mềm”, hoặc loại 5 với “các lọn mềm, tống ra theo từng đợt riêng rẽ”.
Phân của Eric mang tới lần này thuộc loại 5, vừa đủ tiêu chuẩn để thực hiện quy trình chế thuốc. Kim đoán, hình dạng phân lần này có thể do Eric tối qua dùng bữa tối có nước sốt nóng với hạt quinoa, pho mát dày với thịt hầm; hoặc cũng có thể anh đã ăn chuối với bơ đậu vào buổi sáng trước khi đến đây.
Mẫu phân của Eric sau đó được xúc ra một hộp nhựa trong và hòa với nước muối sinh lý. Hai phút sau, phân hóa lỏng bên trong một chiếc máy gọi là “Jumbo Mix”. Chất xơ trong phân sẽ được lọc bỏ, phần còn lại chỉ là chất lỏng chứa lợi khuẩn đường ruột.
Dùng ống hút phòng thí nghiệm, Kim chiết dung dịch này sang các lọ dung tích 250 ml. Trung bình, một mẫu phân mang đến có thể tạo ra 4 bình như thế nhưng sản phẩm Eric chiết ra được tới 7 bình. Mỗi bình tương ứng với một liều dùng cho bệnh nhân.
133 bình thuốc bào chế từ phân của Eric sẽ không được phân phối ra ngoài cho tới khi Eric vượt qua kiểm tra lần thứ 2 sắp tới. Các lọ thuốc l sẽ được bảo quản lạnh tại phòng cách ly.
Eric ngạc nhiên trước những lọ thuốc bào chế từ chính phân của mình được bảo quản trong tủ lạnh. Chúng có màu như sữa lắc chocolate. Ảnh: CNN |
Sau khi giao mẫu vật cho phòng thí nghiệm, tình nguyện viên sẽ rời đi song hôm nay, Eric ở lại một lúc để hỏi xin vài phút nhìn ngắm thành quả mà mình góp công sức ban đầu.
Cửa tủ lạnh lớn mở ra phả đầy hơi lạnh vào gương mặt người đàn ông không giấu được sự ngạc nhiên. Eric mất một lúc mới hết bất ngờ khi nhìn thấy dãy lọ có màu như sữa lắc chocolate. Các chuyên gia phòng thí nghiệm giải thích, các vi khuẩn bên trong vẫn còn sống, được bảo quản lạnh ở âm 112 độ F.
“Thật tuyệt vời. Tôi không bao giờ nghĩ sẽ có ngày mình đứng đây và nhìn chằm chằm vào phân của chính mình bảo quản trong một tủ lạnh, để sau đó được đưa ra ngoài và giúp nhiều người trên khắp cả nước. Thật không thể tin được”, Eric bày tỏ cảm giác kỳ quặc của mình.
Khi được hỏi có phải làm việc này để kiếm tiền không, anh chỉ cười bảo: “Tất nhiên, đây là cách kiếm tiền dễ dàng nhưng tôi không làm chỉ vì tiền”.
Khoảng 6.000 người khác được truyền cảm hứng như Eric đã đăng ký làm người tình nguyện. OpenBiome thường mời 50 ứng viên tới phỏng vấn mỗi tuần.
“Tỷ lệ trở thành sinh viên của Viện Công nghệ Massachusetts hay đại học Hardvard lừng danh có thể còn cao hơn tỷ lệ vượt qua tất cả kiểm tra để đứng vào hàng ngũ hiến tặng của chúng tôi. Rất nhiều tình nguyện viên của OpenBiome không đơn giản chỉ muốn kiếm tiền, học muốn biến những việc mình làm thường ngày trở nên khác biệt và quan trọng hơn là có thể giúp đỡ và cứu sống người khác”, giám đốc OpenBiome cho hay.
Khánh Hà (Theo CNN)