Thăng tiến trong sự nghiệp là mục tiêu phấn đấu của nhiều người trẻ. Tuy nhiên, trong mỗi giai đoạn làm việc, năng lực xử lý của não bộ là khác nhau.
Giai đoạn 20-30 tuổi
Sinh ra với 100 tỷ nơron, não bộ tăng trưởng vượt trội trong 6 năm đầu đời. Đến tuổi 20, thùy trán - vùng vỏ não trước trán chịu trách nhiệm suy nghĩ, phán xét, lập kế hoạch, kiểm soát sự bốc đồng và đưa ra quyết định cuối cùng được phát triển hoàn thiện. Minh mẫn, nhanh nhạy, sáng tạo, logic, giàu năng lượng... là những đặc điểm của não bộ trong giai đoạn này. Đây cũng là thời điểm não hoạt động hiệu quả và năng suất nhất, giúp nhiều người đạt được thành công, thăng quan tiến chức trong sự nghiệp.
Ở tuổi 20-30, người trẻ dễ đạt được thành công trong sự nghiệp. Ảnh: Shutterstock. |
Nghiên cứu trên 8.000 người của chuyên gia tâm lý học Timothy Salthouse tại Đại học Virginia (Mỹ) cho thấy, hiệu suất não bộ đạt đỉnh ở tuổi 28. Sau 28 tuổi, não bộ bắt đầu hoạt động giảm dần. Trong nghiên cứu này, ông đã thử nghiệm trí nhớ, kỹ năng giải quyết vấn đề và chức năng nhận thức của các đối tượng khác nhau trong nhiều năm. Chỉ có một nửa các CEO thuộc nhóm 500 công ty lớn nhất nước Mỹ (Fortune 500) duy trì được khả năng nhận thức tốt đến tuổi 55-60.
Cùng với cơ thể, não bộ cũng trải qua quá trình lão hóa tự nhiên theo tuổi, gọi là oxy hóa. Quá trình này tăng tốc theo thời gian, đặc biệt là khi bước vào độ tuổi 30, thời điểm đối mặt với những căng thẳng công việc, áp lực kết hôn, sinh con đầu lòng... Những câu hỏi “Tên cô ấy là gì”, “Đã khoá cửa nhà trước khi đi làm chưa”... bắt đầu xuất hiện vào cuối giai đoạn này.
Giai đoạn 30-40 tuổi
Não tiêu thụ khoảng 20% tổng lượng oxy cung cấp cho cơ thể. Trong quá trình chuyển hóa oxy, các tế bào thần kinh chết đi sẽ được thay thế bởi các tế bào mới, một lượng khác bị biến thành "gốc tự do". Gốc tự do làm chết tế bào não, bằng cách lấy các electron từ phân tử khỏe mạnh để cân bằng bản thân. Cơ thể sẽ xử lý một lượng nhỏ gốc tự do, nhưng với lượng tăng sinh quá mức, chúng phản ứng dây chuyền tạo thành các mảng tổn thương lớn ở não.
Bước vào tuổi 30, các dấu hiệu oxy hóa não như mất tập trung, lơ đễnh, đãng trí, sa sút phong độ làm việc... biểu hiện rõ ràng hơn. Ảnh: Shutterstock. |
Bước vào tuổi 30, các dấu hiệu oxy hóa não như mất tập trung, lơ đễnh, đãng trí, hay cáu gắt, sa sút phong độ làm việc... biểu hiện rõ ràng hơn. Theo nghiên cứu của Timothy Salthouse, chỉ có 20% lý do suy giảm trí nhớ, khả năng giải quyết vấn đề và chức năng nhận thức là do tuổi tác. 80% còn lại là do các yếu tố khác như stress, rượu bia, thuốc lá... tấn công.
Giai đoạn này, bạn có thể được thăng chức lên cấp quản lý, song lại cảm thấy quá mệt mỏi hoặc không đủ sức cáng đáng, trầm cảm hoặc mất ngủ vì công việc. Thay vì cần phải tập trung trí não ở độ tuổi 30, thì những biểu hiệu trên lại cản bước thành công của nhiều người trẻ.
Sau 40 tuổi
Quá trình oxy hóa não bắt đầu tăng tốc ở giai đoạn sau 40 tuổi. Nghiên cứu về não bộ công bố năm 2012 trên Tạp chí Y học Anh, thực hiện với 7.000 người trong 10 năm cho thấy, khả năng suy luận, hiểu và ghi nhớ của bộ não kém hơn sau tứ tuần. Nhóm 45-49 tuổi suy giảm 3,6% chức năng nhận thức và tỷ lệ này là gần 10% đối với nhóm 65-70. Từ lục tuần trở đi, bộ não bắt đầu thu nhỏ kích thước và hoạt động kém hiệu quả. Alzheimer, Parkinson, sa sút trí tuệ trở thành những bệnh thường gặp ở người già, với các biểu hiện đặc trưng như hay quên, xao nhãng, không nhớ đường về, hoang tưởng hoặc lưu trữ thông tin sai lệch...
Một khảo sát nhỏ thực hiện tại TP HCM vào tháng 6/2015 cũng cho thấy, 78% trong số hơn 70 người tham gia thuộc nhiều lứa tuổi, không đủ sự tập trung.
Xem video kiểm tra sự tập trung
Theo các chuyên gia, thay đổi thói quen sống và dinh dưỡng sẽ làm chậm quá trình oxy hóa não của cơ thể. Tập thể dục 30 phút mỗi ngày giúp bơm máu lên não và thúc đẩy sự tăng trưởng của các tế bào thần kinh mới, hạn chế tổn thương tế bào cũ. Ngưng hút thuốc và bỏ rượu, ngủ đủ giấc, thường xuyên đọc sách, nghe nhạc, viết nhật ký, chơi ghép hình, đoán ô chữ... cũng là cách hiệu quả giúp rèn luyện trí não.
Ngoài ra, để cải thiện sự tập trung và trí nhớ, nên bổ sung các thực phẩm có hàm lượng chất chống oxy hóa cao như vitamin C, E, Carnosine và Anserine... Vitamin C và E có nhiều trong trái cây, bông cải xanh, ớt chuông, các loại hạt, quả hạch và dầu thực vật. Trong khi đó, những phân tử đạm nhỏ và dễ hấp thụ Carnosine và Anserine được tìm thấy trong nước cốt gà.
An San