Kính chào bác sĩ Phạm Ngọc Thạch. Tôi có bé trai 4 tuổi, bộ sinh dục hơi nhỏ, dương vật ngắn khoảng 3 cm và hai tinh hoàn nhỏ chừng bằng ngón tay út. Bé chưa biết đứng để tiểu, hơi mập mạp. Vậy bé có bị dị tật về tiết niệu không, tôi ở vùng sâu khó có thể mang cháu đi khám được. Xin cảm ơn bác sĩ.
Nguyễn Xuân Tín, 50 tuổi, TP Bảo Lộc, Lâm Đồng
Chào anh, chào độc giả VnExpress
Hai tinh hoàn nhỏ do thiểu sản tinh hoàn bẩm sinh là một trong những nguyên nhân làm cho dương vật nhỏ (micro penis) do không sản xuất đủ hormone sinh dục nam. Tuy nhiên theo thông tin anh miêu tả là bé hơi mập nên cũng có thể lớp mỡ trước xương mu đầy dẫn đến sự nhầm lẫn dương vật nhỏ nhưng thực ra bé bị hội chứng vùi dương vật (buried penis).
Vùi dương vật là một dị dạng bẩm sinh của bộ phận sinh dục ngoài của trẻ trai. Dương vật người bệnh vẫn có kích cỡ bình thường nhưng bị vùi trong lớp da quy đầu, thành bụng hoặc dưới lớp da xương mu khiến chúng trông ngắn hơn bình thường.
Phần lớn các trường hợp là do da quy đầu không bao phủ hết đầu dương vật khiến dương vật không nằm ở vị trí cố định như bình thường. Hẹp bao quy đầu cũng là một “thủ phạm” thường gặp khiến dương vật ẩn đi một phần do bị bọc trong bao quy đầu. Ngoài ra, trẻ béo phì cũng hay bị lớp mỡ thành bụng che lấp dương vật làm chúng ngắn lại.
Với trường hợp trẻ béo phì, chỉ cần vận động, tập thể dục, khi lớp mỡ thành bụng giảm đi thì “cậu bé” sẽ tự động nhô ra. Thông thường ở trẻ nhỏ, độ dài từ xương mu đến đầu dương vật nếu dưới 2,5 cm thì gọi là ngắn. Nếu thấy dương vật trẻ có kích thước dưới 2,5 cm thì nên đưa trẻ đi khám để phát hiện bệnh sớm. Bởi nếu không được điều trị sớm, nước tiểu tích tụ sẽ làm nhiễm trùng khoang giữa lớp trong của bao quy đầu và quy đầu, gây viêm quy đầu xơ và tắc, nhiễm trùng tiểu, tiểu đau, tiểu phồng bao quy đầu và bí tiểu.
Hiện giờ khi đi vệ sinh cháu tia nước tiểu lệch sang một bên phải, liệu có phải con tôi bị hẹp bao quy đầu quá và tôi có nên đi cắt bao quy đầu cho cháu không? Cảm ơn bác sĩ.
Trần Phong, 35 tuổi, Trung Văn, Hà Nội
Tiểu phồng bao quy đầu, tiểu khó, tia tiểu lệch, viêm bao quy đầu là một trong những dấu hiệu chỉ điểm hẹp bao quy đầu. Tuy nhiên tia tiểu lệch còn hiện diện trong các bệnh lý vị trí lỗ sáo bất thường trong lỗ tiểu thấp hay bệnh lý cong dương vật.
Nếu thực sự là hẹp bao quy đầu thì đây là hiện tượng bao quy đầu dương vật không thể kéo xuống được làm cho bao quy đầu không thể tách khỏi quy đầu. Hẹp bao quy đầu có thể là hẹp sinh lý hoặc hẹp bệnh lý. Hẹp sinh lý là bao quy đầu dính với quy đầu một cách tự nhiên để bảo vệ quy đầu và lỗ tiểu lúc trẻ mới sinh ra. Đa số bé trai mới sinh (96%) đều có hẹp bao quy đầu sinh lý. Đến 3 tuổi, tỷ lệ này giảm dần xuống còn 10% và giảm xuống còn 1% lúc 14 tuổi.
Hẹp bệnh lý (hẹp thứ phát, mắc phải) là hẹp thật sự khi có sự hiện diện của sẹo xơ. Sẹo xơ được hình thành là do viêm nhiễm tái phát nhiều lần ở những bao quy đầu bình thường hoặc bao quy đầu dài. Đây chính là dạng hẹp bao quy đầu cần điều trị.
Trẻ bị hẹp bao da quy đầu thường có những biểu hiện tiểu khó, phải rặn làm phồng bao quy đầu, tia tiểu bắn xa đôi khi tia tiểu lệch. Những bé nhỏ thường quấy khóc và đỏ mặt vì rặn mỗi khi đi tiểu. Do phần do chít hẹp làm lỗ tiểu của bé nhỏ cản trở bài xuất nước tiểu nên bao quy đầu của trẻ thường xuyên tấy đỏ và ngứa ngáy. Thậm chí tiểu ra nước tiểu rất đục và hôi, khiến trẻ có thói quen hay vọc bộ phận sinh dục của mình.
Hẹp bao quy đầu ở trẻ nếu không được điều trị kịp thời sẽ tích tụ các chất bẩn trong nước tiểu và dịch nhầy của đường tiết niệu đọng ở nếp da quy đầu. Đây là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây viêm đường tiết niệu, có thể ảnh hưởng và gây nhiều biến chứng không tốt tới thận.
Về mặt điều trị, nếu như hẹp bao quy đầu không có biến chứng thì cho dù lứa tuổi nào ta cũng nên bắt đầu bằng điều trị bảo tồn không phẫu thuật trước bao gồm nong bao quy đầu và bôi thuốc. Trường hợp thất bại với điều trị bảo tồn thì chúng ta mới cần tới điều trị phẫu thuật.
Con trai nhà em 10 tuổi rồi mà cháu vẫn hay bị nhiễu nước tiểu ra quần. Khi ham vui đùa quá thì cũng tiểu không kịp. Xin hỏi cháu bị gì và cách chữa trị?
Hà Thị Việt Bắc, 39 tuổi
Bé trai 10 tuổi mà vẫn tiểu són, tiểu không kiểm soát khi chơi hoặc tiểu dầm ban đêm đều là bất thường nếu triệu chứng này đã xảy ra từ lâu. Xin chị cho bé khám ở các cơ sở y tế có chuyên khoa Niệu nhi để được thăm khám và làm thêm các xét nghiệm chuyên sâu.
Chào bác sĩ, tôi có một cháu trai được 30 tháng tuổi. Cháu đi tiểu rất nhiều lần trong ngày. Đêm trước khi đi ngủ tôi cho cháu đi tiểu nhưng đêm ngủ vẫn phải dậy xi tè 2-3 lần nữa, hôm nào ngủ quên là cháu tè dầm ngày. Xin bác sĩ cho tôi lời khuyên và đã cần phải cho cháu đi khám chuyên khoa chưa? Tôi có thể cho cháu đi khám ở đâu? Xin cảm ơn bác sĩ.
Trần Văn Hải, 31 tuổi
Bé trai 30 tháng tuổi việc đi tiểu của cháu nhiều lần trong ngày và đêm vẫn có thể gọi là sinh lý nếu như không có bất thường về màu sắc, mùi ở nước tiểu. Trên siêu âm hệ niệu nếu không có bất thường thì anh yên tâm theo dõi bé thêm. Nếu tình trạng tiểu đêm, tiểu dầm vẫn tiếp tục xảy ra sau 6 tuổi thì anh nên cho bé đi thăm khám.
Cháu bị thoát vị bẹn, có người nói Đông y có thể chữa khỏi. Nhiều người bảo phải phẫu thuật. Vậy sự thật thế nào thưa bác sĩ?
Tiến Danh, Hưng Hà, Thái Bình
Thoát vị bẹn là các thành phần trong ổ bụng (ruột, mạc nối, dịch ổ bụng, buồng trứng…) chui xuống vùng bẹn, bìu ở trẻ trai hay môi lớn ở trẻ gái.
Thoát vị bẹn ở trẻ gái còn gọi là thoát vị ống Nuck. Thoát vị bẹn chiếm khoảng 3% ở trẻ sinh đủ tháng, 30% ở trẻ sinh non. Nam gặp nhiều hơn nữ tỷ lệ 3:1. Bên phải chiếm 60%, bên trái chiếm 30%, còn lại hai bên 10%. Thoát vị bẹn có thể gây tổn thương ruột, teo tinh hoàn do chèn ép, tổn thương buồng trứng, tai vòi.
Biểu hiện bằng khối to phồng ở vùng bẹn, bìu. Kích thước tăng khi bé khóc, ho, rặn hay chạy nhảy và khi nằm nghỉ thì nhỏ lại. Ở bé gái khối phồng xuất hiện ở môi lớn.
Nang thừng tinh hay tràn dịch màng tinh hoàn thì kích thước thường không thay đổi. Khi sờ thấy khối mềm, có thể đẩy lên được và nghe tiếng của âm ruột. Nếu hai khối tách rời là nang thừng tinh, không sờ thấy tinh hoàn và soi đèn vùng bìu thấy bóng nước là tràn dịch màng tinh hoàn. Siêu âm có thể cho hình ảnh thành phần trong khối thoát vị.
Một khi đã chẩn đoán thoát vị bẹn thì phải phẫu thuật vì thoát vị bẹn không thể tự khỏi và nguy cơ biến chứng khi thoát vị bẹn nghẹt; mổ sớm trừ sơ sinh và trẻ có bệnh nặng đi nghẹt. Trong các trường hợp nang thừng tinh và thủy tinh mạc thì khuynh hướng tự khỏi đến 12 tháng. Nếu quá thời gian này có chỉ định phẫu thuật.
Cháu ngoại của tôi hiện 18 tháng tuổi, mỗi khi đi tiểu không liên tục thành dòng rồi hết mà phải tiểu thành 2 chặp mới hết. Vậy có phải bao quy đầu của cháu có vấn đề không, phải khám ở đâu? Xin cảm ơn bác sĩ.
Tăng Thị Minh Tân, 54 tuổi, 20/16F Kỳ Đồng, phường 9, quận 3, tp HCM
Việc đi tiểu thành dòng đòi hỏi việc rặn tiểu có chủ ý và sự thông thoáng của đường bài tiết. Do đó tiểu thành dòng xày ra ở trẻ lớn, ở các bé trai nhỏ việc tiểu ngắt quãng cũng thường xảy ra nhưng không phải bất thường. Xin kiểm tra bao quy đầu, nếu không chít hẹp thì đây vẫn là hiện tượng sinh lý bình thường.
Đã hết thời gian tư vấn trực tuyến. Xin cảm ơn độc giả và xin chào.
Sức Khỏe