Các hạch bạch huyết là các tuyến nhỏ trong cơ thể. Chúng sưng lên khi cơ thể tấn công lại các bệnh lây nhiễm thông thường như cảm lạnh, côn trùng cắn hoặc vết cắt nhỏ. Những nhiễm trùng nghiêm trọng hơn có thể làm cho hạch sưng lớn, trở nên cứng và rất nhạy cảm (sờ nhẹ thấy đau).
Hiện tượng sưng các tuyến trên mỗi bên cổ thường xảy ra với bệnh cảm lạnh hoặc đau họng. Các hạch bạch huyết ở háng có thể sưng lên nếu bị nhiễm trùng âm đạo, vùng xương chậu hoặc vết cắt ở chân, đau nhức ở chân hoặc bàn chân.
Nổi hạch bạch huyết có thể kéo dài sau khi nhiễm trùng ban đầu đã khỏi. Nhất là ở trẻ em, các hạch này có thể nhỏ hơn nhưng cứng và lâu hết, có thể thấy trong nhiều tuần.
Chữa trị tại nhà
Không có cách chữa trị sưng hạch bạch huyết. Cần chữa trị cảm lạnh hoặc các nguyên nhân gây nổi hạch khác.
Nếu các hạch cứng nhỏ xuất hiện sau chứng cảm lạnh của trẻ em hoặc nhiễm trùng không nhạy cảm và không sưng lớn hơn, bạn có thể theo dõi chúng và cho bác sĩ biết vào lần khám tiếp.
Cần đến y bác sĩ khi
- Sưng hạch kết hợp với các dấu hiệu nhiễm trùng khác ở gần vết cắt hoặc chỗ sưng:
- Sốt 37,8 độ C hoặc cao hơn mà không có nguyên nhân khác.
- Sưng lên và chạm nhẹ thấy đau.
- Mủ chảy ở vết cắt hoặc chỗ loét.
- Các vết đỏ lan rộng từ vùng đó.
- Hạch tiếp tục lớn hơn hoặc xuất hiện mà không biết rõ nguyên nhân, và kéo dài hai tuần hoặc lâu hơn.
- Sưng hạch ở nhiều chỗ.
Viêm amiđan
Amiđan và V.A. là các mô bạch huyết ở họng, có nhiệm vụ tạo kháng thể chống nhiễm trùng. Amiđan có thể thấy ở cả hai bên của họng, nơi cuống lưỡi. V.A. ở cao hơn trên vòm họng và thường không nhìn thấy.
Viêm amiđan hoặc viêm V.A có biểu hiện là sưng họng, sốt và mệt mỏi, có thể đau khi nuốt. Amiđan có màu đỏ tươi, có đốm mủ và sưng. Hạch bạch huyết ở cổ cũng có thể sưng lên. Viêm V.A cũng có thể gây nhức đầu và ói mửa. Nếu V.A bị viêm mạn tính, đứa trẻ có thể phải thở bằng miệng, ngáy và nghẹt tiếng hoặc ngạt mũi. Viêm V.A có thể làm cho tai bị nhiễm trùng.
Nếu đau họng nặng kèm sưng amiđan, sốt và nổi hạch ở cổ có thể do đau họng Strep hoặc nhiễm trùng khác, cần phải điều trị bằng thuốc kháng sinh.
Việc cắt amiđan hoặc V.A được thực hiện cho các trẻ em hay bị đau họng. Hiện nay người ta cho rằng mô bạch huyết có thể hữu ích trong việc chống nhiễm trùng. Vì vậy, không nên cắt đi nếu không thực sự cần thiết. Các giải phẫu này có một số rủi ro và chỉ nên thực hiện vì các lý do hợp lý và sau khi có ý kiến của bác sĩ .
Chữa trị tại nhà
Việc chữa trị tại nhà cần thiết nhất thường là làm giảm sưng và đau amiđan cùng với các triệu chứng cảm lạnh khác.
Cần đến y bác sĩ khi
Nếu đau họng xảy ra cùng với hai trong ba dấu hiệu có thể cho thấy bị nhiễm trùng amiđan:
- Sốt 38,3 độ C hoặc cao hơn (có thể thấp hơn ở người lớn)
- Có đốm trắng hoặc vàng trên amiđan hoặc amiđan bị sưng, chạm nhẹ thấy đau.
- Nổi hạch ở cổ.
- Đau họng hoặc viêm amiđan phát triển sau khi đau họng strep.
- Cơn đau do viêm amiđan xảy ra nhiều lần, nhất là hơn bốn hoặc năm lần mỗi năm.
- Đứa trẻ phải thở bằng miệng, ngáy hoặc nghẹt tiếng hoặc mũi.
(còn tiếp)
LTS: Cuốn "180 bệnh thông thường: Cách phòng ngừa và chữa trị” là một cẩm nang bảo vệ sức khỏe gia đình do Nhà xuất bản TP HCM ấn hành. Tác giả Lê Minh Cẩn đã biên soạn theo cuốn "Healthwise handbook" của Donald W. Kemper. Tài liệu này dựa trên các thông tin y khoa chính xác, những tài liệu chuyên ngành hàng đầu đã được các chuyên gia y tế xem xét, và gồm những hướng dẫn căn bản để bạn tự nhận biết và đối phó với các bệnh thông thường nhất.
Cuốn sách không thể thay thế hoàn toàn sự giúp đỡ của giới y tế chuyên môn. Tuy nhiên, nó cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản để có thể hợp tác với bác sĩ trong việc chăm sóc sức khỏe của bản thân và gia đình.