Cua là thực phẩm giàu canxi. |
Cơ thể con người là một bộ máy hoàn hảo, hoạt động rất chính xác và chặt chẽ. Mỗi bộ phận, thành phần, dù rất nhỏ, đều có những chức năng riêng biệt và không thể thiếu. Hoạt động sinh lý của cơ thể về bản chất là hoạt động điện và hóa học của các ion, dẫn đến sự co bóp của cơ, sự hoạt động của các tuyến nội tiết. Trong đó, quá trình hấp thu, thải trừ các chất và canxi đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Nếu mất canxi, ngay lập tức, tim sẽ ngừng đập, phổi ngừng thở và con người sẽ mất luôn cả ý thức.
Trong 100 ml máu ở người bình thường có 2-2,5 mmol canxi (100 mg/l) và tồn tại dưới 3 dạng: 40% gắn với protein; 5-10% ở dạng muối kết hợp với phosphat, bicarbonat, citrat; số còn lại ở dạng ion hóa, đảm bảo cho hoạt động điện sinh lý của các tế bào. Mỗi ngày, cơ thể hấp thu 25 mmol canxi và thải trừ 20 mmol ra phân, 5 mmol ra nước tiểu. Hoóc môn tuyến giáp có vai trò huy động canxi từ xương ra máu và vitamin D giúp hấp thu canxi vào cơ thể, đưa đến xương. Trong thực tế, y học thường gặp tình trạng thiếu canxi nhiều hơn là các trường hợp thừa.
Các nguyên nhân làm hạ canxi máu bao gồm:
- Ăn thức ăn thiếu canxi.
- Cơ thể giảm khả năng hấp thu canxi do thiếu vitamin D, bị cắt đoạn ruột, mắc hội chứng giảm hấp thu mạn tính hoặc dùng nhiều thuốc lợi tiểu dạng furosemid...
- Rối loạn nội tiết: Suy tuyến cận giáp trạng, tăng tiết calcitonin trong ung thư tuyến giáp...
- Giảm albumin máu, tăng phosphat máu, dùng kháng sinh nhóm aminosid...
Thường các triệu chứng chỉ xuất hiện rõ khi lượng canxi máu bị giảm nhiều. Đầu tiên, bệnh nhân có cảm giác tê bì ở đầu chi, lưỡi, quanh miệng và thấy hồi hộp, lo âu, mệt mỏi. Sau đó, họ bị chuột rút, co thắt các thớ cơ ở đầu chi; đặc biệt thấy rõ khi bị gõ vào cơ, khi khi thở nhanh và sâu, hoặc khi bị thắt (như garô ở chi). Hiện tượng co thắt cơ ở tay tạo hình dáng "bàn tay đỡ đẻ" hoặc gây duỗi cứng đùi, cẳng chân và các ngón, dẫn đến khó cử động chi. Nó cũng có thể làm co thắt cơ thanh môn, gây khó thở hoặc hoa mắt, tiểu buốt, chướng bụng, đục thủy tinh thể...
Khi có các hiện tượng trên, cần đưa gấp bệnh nhân đi cấp cứu. Bác sĩ sẽ tiêm ngay vào tĩnh mạch các dung dịch canxi chlorua hay gluconat. Về lâu dài, nên áp dụng chế độ ăn có nhiều canxi hơn như tôm, cua, cá, ốc, trứng, sữa... và nên tắm nắng để có đủ vitamin D, giúp cơ thể hấp thu và dự trữ canxi tốt hơn.
TS Bùi Mạnh Hà, Thanh Niên