Chất nicotin
Nicotin gây hưng phấn, làm người hút có cảm giác như "minh mẫn, tỉnh táo, khỏe khoắn hơn". Lúc cai, người nghiện sẽ muốn quay lại với thuốc để có cảm giác thú vị ấy! Nếu dùng nicotin, người cai sẽ đỡ thèm, sau đó giảm dần liều, rồi bỏ hẳn nicotin. Thầy thuốc chỉ định dạng dùng, liều khởi đầu cũng như sự thay đổi liều trong quá trình cai.
Hiện nay có các dạng nicotin: miếng dán da nicorette (tác dụng trong 16 giờ) và nicopatch (tác dụng trong 24 giờ), hàm lượng 5-30 mg nicotin; miếng nhai nicorette và nicopatch, hàm lượng 2-4 mg nicotin. Ngoài ra còn có các dạng ngậm dưới lưỡi, xịt vào niêm mạc mũi, hít...
Nicotin thấm được qua nhau thai, tích tụ trong nước ối. Người có thai tốt nhất là tìm cách cai không dùng nicotin. Trường hợp đặc biệt có dùng thì chỉ dùng dạng dán nhưng phải tháo miếng dán ra khi đi ngủ để tránh nicotin tích tụ vào nước ối.
Dùng nicotin hỗ trợ là giúp tránh được các chất độc khác của thuốc lá cho mình và người xung quanh, sau đó bỏ được cả nicotin và thuốc lá. Đó là điều lợi.
Chất bupropion (hydrochloride)
Đây thực chất là thuốc chống trầm cảm (nhóm aminoketone), dùng cho người cai thuốc lá dưới biệt dược Zyban (viên 150 mg có tác dụng kéo dài, đóng lọ 60 viên), chỉ dùng cho người trên 18 tuổi. Dùng 7-12 tuần, duy trì trị liệu trong 6 tháng. Uống nguyên cả viên thuốc, không nghiền vụn, nhai hay cắt ra. Liều thông thường: khởi đầu ngày một lần 150 mg, kéo dài 3 ngày. Sau đó ngày 2 lần 150 mg, các lần cách nhau 8 giờ. Không dùng quá liều tối đa 300 mg/ngày. Nếu người bệnh xơ gan thì giảm liều, dùng cách ngày.
Cấm dùng bupropion trong những trường hợp: dị ứng với thuốc; động kinh hoặc có tiền căn động kinh; rối loạn tâm thần thể hưng - trầm cảm; chán ăn do tâm thần; u não; đang dùng hoặc ngừng dùng chưa đến 14 ngày thuốc chống trầm cảm IMAO; suy chức năng gan nặng; đang dùng thuốc cai rượu hay thuốc ngủ; đang dùng các dạng bupropion khác.
Hết sức thận trọng khi dùng chung với các thuốc chống trầm cảm 3 vòng (amitriphylin, imipramin...), thuốc tâm thần (haloperidol, thioridazin, risperidon...), các thuốc chặn thụ thể bêta (metoprolol...) và một số thuốc khác.
Thuốc có thể gây một số tác dụng phụ: dị ứng, khô miệng, mất ngủ, nhức đầu, hay một số chứng tâm thần (ưu tư, chóng mặt). Về bản chất, bupropion là thuốc chống trầm cảm, muốn dùng phải khám (để loại trừ các trường hợp chống chỉ định) và được hướng dẫn, theo dõi cách dùng. Trong khi dùng, nếu vì một lý do đặc biệt phải dùng thêm thuốc khác, phải tham khảo ý kiến bác sĩ.
Nhóm dùng bupropion có tỷ lệ bỏ được thuốc lá sau 12 tháng cao gấp 2 lần nhóm không dùng thuốc. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh lại rằng nghị lực vẫn là yếu tố quan trọng nhất.
DS. Hà Thủy Phước, Sức Khỏe & Đời Sống